Cm Kuriyum

Küriyum

Küriyum
Periyodik tablodaki yeri
Kimyasal simge	Cm
Atom numarası	96
Kimyasal seri	Aktinitler
Fiziksel görünüş	Gümüşümsü
Atom ağırlığı	(247)
Madde hali	Katı
Yoğunluk	13.51 g/cm3
Ergime noktası	1613 K, 1340 °C, 2444 °F
Kaynama noktası	3383 K, 3110 °C, 5630 °F

Küriyum, sembolü Cm, plütonyum-239'un helyum çekirdekleriyle bombardımanından elde edilen, atom numarası 96, atom ağırlığı 247 olan, radyoaktif bir element.

Madam Curie tarafından bulunmuştur. Çok nadir bulunması nedeniyle çok az kullanım alanı vardır. Mars seferinde kullanılan Alfa Proton X-ışını spektrometresinde, alfa parçacığı olarak kullanılmıştır.

Küriyum doğal halde bulunmaz. İlk defa 1944 yılında çekirdek kimyası üzerine çalışan Amerikalı bilim adamı G.T. Seaborg ve arkadaşları tarafından elde edilmiştir. Elementin ismi, radyoaktifi ilk bulan Pierre Curie ve Marie Curie’ye izafeten verilmiştir.

Küriyum’un kütle numarası 238’den 250’ye kadar sıralanan 13 tane izotopu vardır. Kütleleri 245’ten 250’ye kadar olanların (249 hariç) yarılanma ömürleri 5000 yıldan fazladır. Dünyada tedarik edilmiş bütün küriyumun miktarı yarım kilo kadar bile yoktur. Bu yüzden özellikleri çok iyi tanınmış değildir.

Davranışları toryumunkine benzer. Bilinen yegane değerliği 3+ dır. Havada kolayca oksitlenir. Metali, küriyum florürden (CmF3) elde edilir. Bunun için küriyum florür baryum ile 1300°C civarında bir sıcaklıkta ısıtılır, elementel küriyum elde edilir. Önemli bir izotop olan Cm-242 plutonyum-239’un helyum iyonu ile bombardıman edilmesiyle elde edilir. Mühim olan diğer bir izotop da Cm-244’tür. Bu izotop aynı zamanda 18,1 senelik yarılanma ömrüyle izotopların içinde en stabil olanıdır. Küriyum-244, amerikyum-243 ve amerikyum-244’ün nötron bombardımanı ile elde edilebilir.

Küriyumu diğer 3+ değerlikli aktinitlerden iyon değiştiricilerle ayırmak mümkündür. Yine nadir toprak elementlerinden ayrılması da yine iyon değiştirici veyahut ekstraksiyon metodunu kullanmakla sağlanabilir.

Cm-242 ve Cm-244’ün termoiyonik ve termoelektrik cihazlar yardımıyla bozundurulup meydana gelen ısının elektriğe dönüştürülmesi suretiyle bir elektrik kaynağı elde edilir. Bu güç üniteleri, boyutca küçük ve hafif oldukları için uzayda ve bazı yeryüzü şartlarında da uzun ömürlü bir güç kaynağı olarak çok uygundur.

Resimler

• 

  Elektron kabuğu

• Marie Curie

• 

  Küriyumun olası yapısı

• 

  Mars görevinde kullanılan spektrometre